Na prawym brzegu małej rzeczki Drzewiczki, znajdują się ruiny jednego z najładniejszych zamków dawnego województwa radomskiego. To przykład późnogotyckiej formy dość okazałego prywatnego zamku, gdzie ściera się gotyk i renesans.
Drzewica to małe miasteczko położone w południowo-wschodniej części województwa łódzkiego. Malownicze otoczenie (od południa Puszcza Świętokrzyska, a od północy Lasy Spalskie) nadaje przyjemny charakter temu miejscu. Istnienie osady poświadczają źródła już z XIII wieku. Należała ona do rodu rycerskiego Ciołków. Był to średnio zamożny ród z pogranicza ziemi sandomierskiej i Mazowsza. w XV wieku przyjęli nazwisko Drzewickich. W 1429 r. za zgodą króla Władysława II Jagiełły, Drzewiccy nadali osadzie prawa miejskie według prawa magdeburskiego. Mimo iż miasteczko nigdy nie stało się ważnym ośrodkiem miejskim, to na początku XVI wieku Maciej Drzewicki zdecydował się rozpocząć budowę zamku.
Z założenia zamek miał przyćmić królewskie zamki w Opocznie i Inowłodziu. Jego fundatorem, jak już wspomniano był Maciej Drzewicki, najwybitniejszy przedstawiciel rodu. Pełnił funkcję kanclerza wielkiego koronnego i arcybiskupa gnieźnieńskiego. Swego czasu stał się jednym z najbardziej zaufanych doradców króla Zygmunta I Starego. W ciągu 8 lat (1527-1535) powstała piękna, majestatyczna budowla. Surowa bryła zamku miała regularny, czworoboczny kształt. Grube mury, potężne, strzeliste narożne wieże stanowiły niewątpliwie elementy charakterystyczne dla gotyku. Jednak wzniesiony dom mieszkalny (przy zachodniej kurtynie murów) miał całkowicie inny charakter. Ganki, ryzality i sterczyny wskazywały już na renesansowy wpływ w trakcie budowy posiadłości. Pałac biskupi był jednotraktowy, podpiwniczony o dwóch kondygnacjach. Na każdym piętrze były cztery izby, jednak dziś po owym budynku pozostały tylko fragmenty ścian. Przy wschodniej kurtynie znajdował się budynek gospodarczy, pełniący funkcję magazynu i domu dla służby.
Cały zamek otoczony był murem oporowym, z miejscowego piaskowca, natomiast wyższe partie uzupełnione zostały cegłą. Mur zamykał powierzchnię zamku (ponad 1600 mkw), skupioną wokół niedużego dziedzińca. Mury zaopatrzone były w liczne otwory strzelnicze.Grubość na całej długości była mniej więcej równa i wynosiła ok 2,5 m. Północna wieża była na wyższych kondygnacjach pięcioboczna, co niwelowało nieznacznie niedogodność tego, że ze strzelnic można było jedynie atakować przedpole. Wjazd do zamku znajdował się w północno-zachodnim narożu, w potężnej wieży. Zamek otaczała fosa, napełniona wodą z Drzewiczki.
Po śmierci Macieja zamek pozostał w rękach rodu. Władali nim aż do XVIII wieku. Wtedy to i zamek i miasto przejęli Sołtykowie, a później Szaniawscy. Miasteczko rozwijało się miarowo. W XVI wieku było ośrodkiem kowalstwa i ślusarstwa, a od XVIII w. włókiennictwa. Na skutek ostatniego rozbioru Drzewica znalazła się w zaborze austriackim, natomiast po upadku Księstwa Warszawskiego w zaborze rosyjskim. W 1870 utracono prawa miejskie, które odzyskano dopiero w 1987 r. Natomiast wielki pożar w 1814 roku przyczynił się do jego opustoszenia. Powoli i systematycznie zamek popadał w ruinę. Jedynie potężne mury oparły się dewastacji i samowolnym rozbiórkom. Po latach niektóre fragmenty muru zostały uzupełnione, a brak zabezpieczeń ułatwia oglądanie ruin zwiedzającym.
Z założenia zamek miał przyćmić królewskie zamki w Opocznie i Inowłodziu. Jego fundatorem, jak już wspomniano był Maciej Drzewicki, najwybitniejszy przedstawiciel rodu. Pełnił funkcję kanclerza wielkiego koronnego i arcybiskupa gnieźnieńskiego. Swego czasu stał się jednym z najbardziej zaufanych doradców króla Zygmunta I Starego. W ciągu 8 lat (1527-1535) powstała piękna, majestatyczna budowla. Surowa bryła zamku miała regularny, czworoboczny kształt. Grube mury, potężne, strzeliste narożne wieże stanowiły niewątpliwie elementy charakterystyczne dla gotyku. Jednak wzniesiony dom mieszkalny (przy zachodniej kurtynie murów) miał całkowicie inny charakter. Ganki, ryzality i sterczyny wskazywały już na renesansowy wpływ w trakcie budowy posiadłości. Pałac biskupi był jednotraktowy, podpiwniczony o dwóch kondygnacjach. Na każdym piętrze były cztery izby, jednak dziś po owym budynku pozostały tylko fragmenty ścian. Przy wschodniej kurtynie znajdował się budynek gospodarczy, pełniący funkcję magazynu i domu dla służby.
 |
| zniszczony dziedziniec-współcześnie |
Po śmierci Macieja zamek pozostał w rękach rodu. Władali nim aż do XVIII wieku. Wtedy to i zamek i miasto przejęli Sołtykowie, a później Szaniawscy. Miasteczko rozwijało się miarowo. W XVI wieku było ośrodkiem kowalstwa i ślusarstwa, a od XVIII w. włókiennictwa. Na skutek ostatniego rozbioru Drzewica znalazła się w zaborze austriackim, natomiast po upadku Księstwa Warszawskiego w zaborze rosyjskim. W 1870 utracono prawa miejskie, które odzyskano dopiero w 1987 r. Natomiast wielki pożar w 1814 roku przyczynił się do jego opustoszenia. Powoli i systematycznie zamek popadał w ruinę. Jedynie potężne mury oparły się dewastacji i samowolnym rozbiórkom. Po latach niektóre fragmenty muru zostały uzupełnione, a brak zabezpieczeń ułatwia oglądanie ruin zwiedzającym.
